نویسنده : .
تاریخ : ۱۳۹۵/۱۱/۰۴
 گلیم دارستان سیرجان ثبت ملی شد

مدیر کل میراث فرهنگی استان کرمان اعلام کرد : گلیم شیریکی پیچ سیرجان ، ثبت ملی شد.

 

 گلیم شیریکی پیچ چیست:

شیرکی‌پیچ نام نوعی گلیم است که بصورت پراکنده در منطقه ای وسیع از سیرجان و بطور متمرکز در دارستان سیرجان بافته می‌شود.

خواستگاه این نوع گلیم  و مرکز تولید و نیز نوآوری در شکل و طرح و بافت این نوع گلیم ،روستای دارستان سیرجان بوده است. بر همین اساس و جهت گسترش این صنعت در بین سایر روستاها ، در سال 1354 سازمان صنایع دستی ایران در یک کنکاش میدانی تصمیم به ساخت کارگاه بزرگ تولید و آموزش گلیم شیریکی پیچ در دارستان نمود. این صنعت دیرینه همچنان ادامه دارد و تهیه و پخش  مستند های مختلف تلویزیونی از شبکه های مختلف ، از گلیم خاص دارستان  ( شیریکی پیچ )خود حالی از این موضوع است.

این نوع گلیم در نوع خود منحصربه‌فرد و متفاوت است. گلیم شیرکی پیچ در گذشته صرفاً صورت گلیم بافته می‌شده‌است اما امروزه به شکل ترکیبی از گلیم و قالی بافته می‌شود.

در این نوع گلیم برخلاف انواع دیگر گلیم که در آنها پود باعث شکل‌گیری محصول می‌شود پود نقشی در بافت ندارد و فقط تارها را به یکدیگر متصل می‌کند و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می‌شود. این نوع گلیم در دارستان سیرجان بافت و تولید می‌شود.

بافت گلیم در جوامع عشایری و روستایی تقریبآ حالت حرفه‌ای غیر دایم و فصلی دارد. گلیم و گلیم‌فرش‌های شیرکی پیچ که در کرمان به آن سوزنی هم می‌گویند بخش مهمی از درآمد ساکنان سیرجان را تولید می‌کند. ۱۴در سال ۸۹ خورشیدی هزار بافنده فرش و گلیم «شیرکی پیچ» در سیرجان فعال هستند که محصولات خود را روی هفت هزار دار گلیم می‌بافند.

با توجه به تقاضا تولید و صادرات رو به رشد این گلیم تعداد بافندگان آن نیز در سالهای اخیر در سیرجان و حومه آن به 6-7 هزار نفر افزایش یافته است. شیرکی پیچ ظاهری شبیه به قالی دارد و همانند قالی با گره بافته می شود و برخلاف دیگر انواع گلیم که پود باعث تکمیل و نماینده نقوش می شود در این جا پود تنها نقش اتصال تارها را برعهده دارد و همیشه در پشت گوشت(پرز) گلیم مخفی است و قابل روییت نمی باشد.بافت بردار بر آن گذاشته می شود و گره این گلیم نیز بر دو نوع است:

1- گره متن:

با این گره نخ رنگی از روی دو تار می گذرد سپس به پشت برگردانده می شود و از زیر رشته اصلی رویی عبور و ایجاد گره می کند.

2- گره آبدوزی:

در این گره پود دوبار روی تار قرار می گیرد و خط پهن تری ایجاد می کند.

این گلیم خوش نقش و نگار که ازآن برای تولید کیف، تابلو، رویه صندلی و چیزهای دیگر استفاده می‌شود، در سالیان گذشته بخشی از صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌داد و در بازار برخی کشورها مشتریان خاص خود را داشت و مسئولین درصددند با احیای این هنر، این محصول را بار دیگر به بازارهای جهانی معرفی کنند‌.

رنگ در شیریکی پیچ:

رنگ های گلیم شیرکی پیچ معمولا پخته و متمایل به تیره و شامل: قرمز لاکی(روناس ، خشخاش، گیلاس و قرمزدانه) رنگ آبی (نیل و پوست بادمجان) رنگ زرد(زعفران، زردچوبه و پوست انار) رنگ نارنجی (نخ رنگ روناسی را در جوشانده پوست انار می زنند) رنگ سبز تیره (برگ گردو، زرد+نیل) رنگ قهوه ای(طبیعی، تنباکو، پوست گردو، برگ بنه) رنگ مشکی(طبیی، پوست گردو)

. بزرگ‌ترین گلیم شیرکی‌پیچ و پته جهان در خردادماه ۹۰ با ابعاد ۶٫۳۰ در ۱۰ متر توسط هزار قالی‌باف کرمانی تهیه و به منظور نمایش در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی به نمایش گذاشته شد.

 
 
D A R E S T A N