محمدابراهیم باستانی پاریزی
زمینه فعالیت نویسنده، تاریخ‌دان.
تولد ۳ دی، ۱۳۰۴/ پاریز، استان کرمان.
ملیت ایرانی / والدین حاج آخوند پاریزی
محمدابراهیم باستانی پاریزی، استاد تاریخ در دانشگاه تهران، و یکی از تاریخ‌دانان و نویسندگان برجسته‌ی ایران.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی در سوم دی‌ماه 1304 در کوهستان پاریز متولد شده است. وی تا پایان تحصیلات ششم ابتدایی در پاریز تحصیل کرد و در عین حال از محضر پدر خود مرحوم حاج آخوند پاریزی هم بهره می‌برد.
پس از پایان تحصیلات ابتدایی و دو سال ترک تحصیل اجباری، در سال 1320 تحصیلات خود را در دانشسرای مقدماتی کرمان ادامه داد و پس از اخذ دیپلم در سال 1325 برای ادامه‌ی تحصیل به تهران آمد و در سال 1326 در دانشگاه تهران در رشته‌ی تاریخ تحصیلات خود را پی گرفت.
در آذر 1330 از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و برای انجام تعهد دبیری به کرمان بازگشت. در همین ایام با همسرش شادروان حبیبه حایری ازدواج کرد و تا سال 1337 خورشیدی که در آزمون دکتری تاریخ پذیرفته شد، در کرمان ماند.
باستانی پاریزی دوره‌ی دکترای تاریخ را هم در دانشگاه تهران گذراند و با ارئه‌ی پایان‌نامه‌ای در باره‌ی ابن اثیر دانشنامه‌ی دکترای خود را دریافت کرد.
وی کار خود را در دانشگاه تهران از سال 1338 با مدیریت مجله داخلی دانشکده ادبیات شروع کرد و تا اکنون که مدتهاست استاد تمام‌وقت آن دانشگاه است، رابطه‌ی تنگاتنگی با این دانشگاه داشته است.
وی یک پسر به نام حمید و یک دختر به نام حمیده دارد و در حال حاضر تابستان‌ها را نزد دخترش در تورنتو و زمستان‌ها را نزد پسرش در تهران سپری می‌کند.
فعالیت‌های فرهنگی
شوق نویسندگی وی در دوران کودکی و نوجوانی در پاریز و با خواندن نشریاتی مانند حبل المتین، آینده و مهر برانگیخته شد. باستانی، اولین نوشته‌های خود را در سال‌های ترک تحصیل اجباری (1318 و 1319) در قالب روزنامه‌ای به نام باستان و مجله‌ای به نام ندای پاریز نوشت، که خود در پاریز منتشر می‌کرد و دو یا سه مشترک داشت.
اولین نوشته‌ی او در جراید آن زمان، مقاله‌ای بود با عنوان «تقصیر با مردان است نه زنان» که در سال 1321 در مجله‌ی بیداری کرمان چاپ شد. پس از آن به عنوان نویسنده یا مترجم از زبان‌های عربی و فرانسه مقالات بی‌شماری در روزنامه‌ها و مجلاتی مانند کیهان، اطلاعات، خواندنی‌ها، یغما، راهنمای‌کتاب، آینده، کلک و بخارا چاپ کرده است.
اولین کتاب باستانی پاریزی پیغمبر دزدان نام دارد که شرح نامه‌های طنزگونه‌ی شیخ محمدحسن زیدآبادی است و برای اولین بار در سال 1324 در کرمان چاپ شده است. این کتاب تا کنون به چاپ شانزدهم رسیده است. وی تا کنون بیش از شصت عنوان کتاب تالیف (و بعضا ترجمه) کرده است. کتاب‌های باستانی پاریزی برخی بصورت مجموعه‌ی برگزیده‌ای از مقالات وی‌اند که بصورت کتاب جمع‌آوری شده است و برخی از ابتدا به عنوان کتاب نوشته شده‌اند.
از میان نوشته‌های او، هفت کتاب با عنوان «سبعه‌ی ثمانیه» متمایز است که همگی در نام خود عدد هفت را دارند، مانند خاتون هفت قلعه، آسیای هفت سنگ و ... بعدا کتاب هشتمی با عنوان هشت‌الهفت به این مجموعه‌ی هفت‌تایی اضافه شده است.
بجز کتب و مقالات، باستانی پاریزی شعر هم می‌گوید و اولین شعر خود را در کودکی در روستای پاریز و در آرزوی باران سروده است. منتخبی از شعرهای خود را در سال 1327 در کتابی به نام «یادبود من» به چاپ رسانده است. از جمله یکی از غزل‌هایش با مطلع «یاد آن شب که صبا بر سر ما گل می‌ریخت» توسط مرحوم بنان در یادبود مرحوم صبا خوانده شده است.
سبک نگارش
بر خلاف عمده کتاب‌های تاریخی که نثری سرد و سنگین دارند، بیشتر نوشته‌های تاریخی باستانی پاریزی پر از داستان‌ها و ضرب‌المثل‌ها و حکایات و اشعاری است که خواندن متن را برای خواننده آسان‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌کند.
به علاوه کتاب‌های باستانی پاریزی معمولاً پاورقی‌های بسیار مفصلی دارند که گاهی از خود متن هم مفصل‌تر است.[۱]
کتاب شناسی
باستانی پاریزی در کتاب‌خانه‌ٔ شخصی‌اش. تهران ۹ اردیبهشت ۱۳۸۳فهرست کتاب‌های باستانی پاریزی به این شرح است:[۲] الف ــ مربوط به كرمان نخستين چاپ
آثار پيغمبر دزدان (چاپ هفدهم 1382)1324
نشريه فرهنگ كرمان (چاپ كرمان)1333
راهنماى آثار تاريخى كرمان (چاپ كرمان)1335
دوره مجله هفتواد (چاپ كرمان)1337 ــ 1336
تاريخ كرمان (تصحيح و تحشيه تاريخ وزيرى، چاپ چهارم، 1374)1340
منابع و مآخذ تاريخ كرمان1340
سلجوقيان و غز در كرمان (چاپ دوم 1373)1343
فرماندهان كرمان (تصحيح و تحشيه تاريخ شيخ يحيى، چاپ سوم، 1371)1344
جغرافياى كرمان (تصحيح و تحشيه جغرافى وزيرى، چاپ پنجم، 1384)1346
گنجعلى خان (چاپ سوم 1367)1353
وادى هفت واد (انجمن آثار ملى، جلد اول)1355
تاريخ شاهى قراختائيان1355
تذكره صفويه كرمان1369
صحيفه الارشاد (پايان صفويه)1384
ب ــ مجموعه هفتى (سبعه ثمانيه)
خاتون هفت قلعه (چاپ ششم 1380)1342
آسياى هفت سنگ (چاپ هفتم 1383)1350
ناى هفت بند (چاپ ششم 1381)1353
اژدهاى هفت سر (چاپ پنجم 1384)1355
كوچه هفت پيچ (چاپ ششم 1370)1355
زير اين هفت آسمان (چاپ پنجم 1368)1358
سنگ هفت قلم (چاپ سوم 1368) 1358
هشت الهفت (چاپ دوم 1370)1363
ج ــ ساير كتب:
يادبود من (مجموعه شعر)1327
ذوالقرنين يا كوروش كبير (ترجمه، چاپ نهم 1384)1330
ياد و يادبود (مجموعه شعر، چاپ دوم، 1364)1341
محيط سياسى و زندگى مشيرالدوله (چاپ دوم، جيبى 1341)1341
اصول حكومت آتن، ترجمه از ارسطو1341 (با مقدمه استاد دكتر غلامحسين صديقى، چاپ چهارم 1383)
تلاش آزادى (چاپ هفتم 1383، برنده جايزه يونسكو)1347
يعقوب ليث (چاپ هشتم 1382)1344 (اين كتاب به زبان عربى ترجمه و در قاهره چاپ و منتشر شده است. 1976)
شاه منصور (چاپ ششم 1377)1348
سياست و اقتصاد عصر صفوى (چاپ پنجم 1378)1348
اخبار ايران از ابن اثير (ترجمه الكامل، چاپ دوم 1364)1349
از پاريز تا پاريس (چاپ هشتم 1381)1351
شاهنامه آخرش خوش است (چاپ ششم 1383)1350
حماسه كوير (چاپ چهارم 1382)1356
تن آدمى شريف است...1357
نون جو و دوغ گو (چاپ پنجم 1383)1357
جامع المقدمات (چاپ دوم 1367، جلد دوم 1373)1363
فرمانفرماى عالم (چاپ چهارم 1377)1364
از سير تا پياز (چاپ سوم 1379)1367
مار در بتكده كهنه (چاپ سوم 1380)1368
كلاه گوشه نوشين روان (چاپ سوم 1380)1369
حضورستان (چاپ دوم 1370)1369
هزارستان (چاپ دوم 1382)1371
ماه و خورشيد فلك (چاپ دوم 1376)1371
سايه هاى كنگره (چاپ دوم 1376)1371
بازيگران كاخ سبز (چاپ دوم 1384)1373
پير سبزپوشان (چاپ دوم 1379)1373
آفتابه زرين فرشتگان (چاپ دوم 1377)1373
نوح هزار طوفان (چاپ دوم 1380)1375
در شهر نى سواران (چاپ دوم 1378)1377
شمعى در طوفان (چاپ دوم 1383)1378
خود مشت مالى1378
محبوب سياه و طوطى سبز1378
درخت جواهر (چاپ دوم 1383)1379
گذار زن از گدار تاريخ (چاپ دوم 1384)1381
كاسه كوزه تمدن1381
پوست پلنگ1381
حصيرستان (چاپ دوم 1384)1382
بارگاه خانقاه1384
هواخورى در باغ با گوهر شب چراغ1384
منابع
↑ باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، «مور بی چاره»، مجله بخارا، شماره 46
↑ دهباشی،علی «کتابشناسی آثار محمد ابراهیم باستانی پاریزی» مجله بخارا، شماره 46
منبع اینترنتی:http://book20.mihanblog.com
